خشونت جنبه ی بسیار مهمی از عملکرد روانشناختی و زندگی اجتماعی انسان هاست که اثراتی عمده برسلامت جسم و روان فرد پرخاشگر و قربانی دارد. همسرآزاری به دلایل گوناگونی رخ می دهد که ابتدایی ترین آن به دلیل تربیت و محیط زندگی زوجین است. هر چقدر آنها در معرض خشونت و بدرفتاری قرار گرفته باشند، […]
خشونت جنبه ی بسیار مهمی از عملکرد روانشناختی و زندگی اجتماعی انسان هاست که اثراتی عمده برسلامت جسم و روان فرد پرخاشگر و قربانی دارد.
همسرآزاری به دلایل گوناگونی رخ می دهد که ابتدایی ترین آن به دلیل تربیت و محیط زندگی زوجین است. هر چقدر آنها در معرض خشونت و بدرفتاری قرار گرفته باشند، می تواند آن ها را تبدیل به فرد آزارگر و یا حتی قربانی کند. عامل دیگر ضعف در مهارتهای ارتباطی و تنظیم هیجان است که می تواند آزارگری در رابطه را به دنبال داشته باشد.
سابقه بیماریها و اختلالات روانی در قربانیان خشونت خانوادگی و کسانی که مورد ضرب و شتم همسرشان قرار گرفته اند، نشان می دهد میزان شیوع اختلالات روانی درزنان کتک خورده بیش تر از زنان عادی است. همچنین می توان گفت اختلالات روانی و شخصیتی که ویژگی اصلی آن بی نظمی هیجانی است معمولا همسر آزاری را بدنبال دارد.
خشونت برای قربانیان آن پیامدهای منفی مثل ترس- عصبانیت- ناامیدی و احساس درماندگی را دربردارد. به نقل از بارنت اولین احساسی که قربانیان خشونت تجربه میکنند، احساس درماندگی می باشد. افسردگی و نگرانی معمولا بعدا بروز می کند.
تعدادی از محققان در چارچوب نظریه درماندگی آموخته شده، افسردگی بالینی در زنان کتک خورده را مورد بررسی قرار داده اند. به گفته آنان افسردگی و اقدام به خودکشی در زنان قربانی خشونت ۴ برابر بیشتر از زنان غیر قربانی است.
فشارروانی پس از ضربه (ptsd) واکنش معمول به ضربه های روانی و ترس است. Ptsd در زنان کتک خورده ترکیبی از علایمی مثل تحریک پذیری – کناره گیری – خاطرات مزاحم – از دست دادن حافظه و سردرگمی شناختی را در پی دارد.
زنان کتک خورده طیف وسیعی از علایم آسیب شناسی روانی و مشکلات جسمی دراز مدت را تجربه می کنند که افسردگی، اختلال استرس پس از ضربه – جسمانی کردن و سوء مصرف مواد – احساس بی کفایتی و فقدان عزت نفس – خشونت– ترس و انزوا – نگرش منفی نسبت به ازدواج و روابط صمیمی از آن جمله هستند. از سوی دیگر ممکن است برخی از مشکلات زنان کتک خورده در روابط آنان بروز کند. خصومت – حسادت- ناامنی و وابسنگی عاطفی از جمله این مشکلات است.
زنان بیش تر از مردان متحمل ضربه ی خشونت خانوادگی می شوند. یکی از دلایل عمده ضرورت توجه به خشونت خانوادگی عوارض ناشی از آن، ترس، اضطراب، اختلال فشارروانی پس ضربه، کاهش عزت نفس و مشکلات سازگاری اجتماعی و فردی است.
مشاوران مددکارن اجتماعی که با زوجین درگیر خشونت کار می کنند لازم است که به سه سطح اطلاعات اکولوژیکی شامل زمینه ای، ویژگی های فردی و نعاملات زوج دسترسی داشته باشند تا با توجه به این یافته ها برنامه های مداخله ای خود را تنظیم نمایند
کاهش همسر آزاری با مشاوره پیش از ازدواج
قبل از ازدواج با انجام مشاوره و بررسی وضعیت فرهنگی اجتماعی، شخصیتی و خانوادگی طرف مقابل می توانیم سلامت ازدواج را تا حدودی پیش بینی کنیم. باتوجه به اینکه معمولا این پدیده خود را از دوران عقد نشان می دهد به محض مشاهده علایمی همچون پرخاشگری های شدید و بدرفتاری همراه با آسیب جسمی و عاطفی نسبت به همسر حتما باید به زوج درمانگر مراجعه کنیم. البته ممکن است زوجینی هم باشند که بعد از سالها زندگی مشترک همسر آزاری را تجربه کنند که چنین افرادی نیز باید در حل مشکل خود از طریق مشاوره و درمان کوشا باشند.
منبع:
-ربیعی، محمد سیف و رمضانی، فهیمه. همسر آزاری و عوامل موثر برآن. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی.
تهیه و تنظیم:راحله قاسمی-کارشناس ارشد روانشناسی
اداره مشاوره و مددکاری معاونت فرهنگی و اجتماعی فرماندهی انتظامی استان آذربایجان شرقی
